Inleiding Tot voor kort was er niet zo veel bekend over de geschiedenis van IJsvereniging Nieuwerkerk. Er zijn slechts twee notulenschriften en enkele kasboeken in het verenigingsarchief aanwezig. Deze dateren allen van na de watersnoodramp van 1953. Net als zoveel andere archiefstukken van families, clubs, verenigingen en kerken op Nieuwerkerk, zijn de officiële stukken van de ijsvereniging van voor 1953 verloren gegaan.
Dat vóór 1953 de ijsvereniging al bestond was wel bekend, maar wanneer ze is opgericht wist niemand. De geschiedenis gaat in de bestaande stukken van de vereniging dus niet verder terug dan 1956, maar inmiddels is er wel veel meer bekend geworden over de periode van voor de watersnood. Dat is te danken aan het feit dat het sinds enkele jaren mogelijk is om oude jaargangen van Zeeuwse kranten digitaal te doorzoeken. Hierdoor werd het mogelijk om tal van feiten die betrekking hebben op de ijsvereniging te achterhalen via berichten uit oude Zierikzeesche Nieuwsbodes.
De tijdlijn:
1893 Via een krantenberichtje uit de Zierikzeesche Nieuwsbode van 24 januari 1893 wordt duidelijk dat IJsvereniging Nieuwerkerk al 125 jaar geleden is opgericht. Het is zeer aannemelijk dat de officiële oprichtingsdatum 25 januari 1893 is, maar verder is er over de eerste jaren niets bekend.
De oprichtingsvergadering vond plaats in hotel-café "Het Wapen van Duiveland", dat in die tijd werd uitgebaat door K. Deurloo. Tot voor kort was in dit pand aan de Kerkring/hoek Weststraat de modewinkel First Lady gevestigd.
1914 Een eerstvolgend krantenbericht over schaatsen op Nieuwerkerk volgt op 26 januari 1914. Het is een artikeltje over wedstrijden op het Steenzwaan (nu nog een kreek bij de Oude Polderdijk) die tot de watersnoodsramp van 1953 helemaal doorliep tot vlak bij het dorp. Op deze kreek kon kilometers ver worden geschaatst. Vlak bij het dorp werd dan een baan geschoven waarop volop wedstrijden werden georganiseerd die werden opgeluisterd door de fanfare.
1917 In 1917 is het kennelijk nodig geweest om de vereniging nieuw leven in te blazen. Er werd vergaderd in "De Wereld", een herberg die stond waar nu de Ooststraat bij de N59 eindigt. Er werd een nieuw bestuur gevormd, een reglement opgesteld en de burgemeester werd tot ere-voorzitter benoemd.
1929 In de crisisjaren van de vorige eeuw ging het bij schaatswedstrijden lang niet altijd om de sportieve eer. Overal in het land werden wedstrijden georganiseerd waarbij geld of levende have gewonnen kon worden, wat voor velen een zeer welkome aanvulling van inkomsten betekende. De Friese schrijver Hylke Speerstra heeft er verschillende boeken over geschreven. Ook het bestuur van IJsvereniging Nieuwerkerk, dat voornamelijk bestond uit welgestelde boeren, had oog voor de armoede en organiseerde wedstrijden voor werklozen, die zo wat extra's mee naar huis konden nemen.
1930 Groot nadeel van het Steenzwaan was het zoute water (dat is nog steeds zo op het Steenzwaan in haar huidige vorm), wat betekende dat het lang duurde voordat er op geschaatst kan worden. Het bestuur wil daarom in 1930 een eigen ijsbaan, waarvoor men 's winters enkele laag gelegen weilanden wil huren en waaromheen een dijkje aangelegd moet gaan worden en waarop men met behulp van een pomp water wil pompen. Die weilanden lagen, en dat is best een beetje bijzonder, op dezelfde plaats als waar in 2007 ijsbaan 't Winterhof in gebruik is genomen!
1931 Veel belemmeringen in de vorm van bestemmingsplanwijzigingen of inspraak-mogelijkheden van omwonenden of andere belanghebbenden waren er in die tijd nog niet. Waarschijnlijk was een overeenkomst met de eigenaar van de weilanden genoeg om aan de slag te gaan met de verwezenlijking van de plannen. Want uit een bericht in de Zierikzeesche Nieuwsbode van 23 december 1931 blijkt dat de nieuwe ijsbaan gereed is en dat er werd gehoopt op vorst.
1932 Reeds enkele maanden later, half februari 1932, wordt de nieuwe ijsbaan op zeer feestelijke wijze in gebruik genomen.
1933, januari In januari 1933 is het volop winter en op de nieuwe ijsbaan worden tal van wedstrijden georganiseerd: schoonrijden voor paren; schoonrijden voor mannen; ringrijden op de schaats; verschillende hardrij-wedstrijden en voor kinderen die geen schaatsen hadden werden zelfs op het ijs hardloopwedstrijden op klompen georganiseerd. Een en ander bracht zeer veel mensen op de been die bovendien konden genieten van muziek van fanfare Oefening en Uitspanning.
1933, december Uit een verslag van de jaarvergadering in december 1933 valt op te maken dat het niet gaat zoals men wel zou willen: het vriest dat het kraakt maar men heeft geen kans gezien tijdig water op de baan te pompen. Daarom wordt er toch maar weer geschaatst op het zoute Steenzwaan.
1937, december Ook vroeger vroor het lang niet iedere winter, zo valt op te maken uit een berichtje uit december 1937. Het bestuur maakt zich zorgen. Het heeft al een paar jaar niet gevroren, het ledenaantal loopt terug, de financiële lasten zijn hoog en de bodem van de kas is in zicht. Gelukkig wordt een deel van een openstaande rekening "geschonken", maar rijk wordt de club er niet door. Het wilde idee om een betonnen muurtje om de hele baan aan te leggen in plaats van de aarden wal om zodoende het water beter "vast" te houden, kan dan ook niet verwezenlijkt worden. Of er nog veel winters op de ijsbaan van destijds is geschaatst is niet bekend. Wel weten we dat er tussen de tweede wereldoorlog en 1953 "gewoon" weer op het zoute Steenzwaan werd geschaatst.
1942, december In de eerste oorlogsjaren blijkt de ijsvereniging nog actief en springlevend. Misschien doordat het schaatsen afleiding biedt voor de zorgen die men heeft. Het ledental ligt stabiel rond de 400.
1950, januari en december:
1956, februari In het oudste nog aanwezige notulenboek van de IJsvereniging staat hoe op 21 februari 1956 in hotel "de Meebaal" de eerste vergadering na de watersnoodramp, waarbij 54 leden aanwezig waren, werd geopend:
"De vice-voorzitter den heer Job van de Zande opent de vergadering met het verzoek tot de aanwezigen de slachtoffers van de watersnood enige ogenblikken staande te herdenken. Verschillende leden van de IJsclub hebben de dood in de golven gevonden, terwijl van het bestuur de voorzitter den heer A.J. Gaanderse eveneens met de ramp het leven heeft verloren. Dat zij mogen rusten in Vrede!"
1956, december Een mooi bericht in de Zierikzeesche Nieuwsbode van 24 december 1956: Er komt een ijsbaan dicht bij het dorp! Het Steenzwaan is na de watersnoodramp voor het overgrote deel gedempt. Het deel dat resteert ligt ver achter in de polder. Schaatsen daar gaat wel en gebeurde ook, maar de afstand om er te komen vormde een groot bezwaar. Daarom heeft de gemeenteraad van Nieuwerkerk besloten om in het recreatiegebied van het dorp (zoals dit in de krant werd genoemd en dat we nu kennen als het Slingerbos), een vijver aan te leggen die 's winters als ijsbaan kan dienen.
1963, februari In de strenge winter van 1963 worden er schoonrij-wedstrijden gehouden. In de uitslag komen we veel bekende namen tegen:
1968, december In 1968 worden er woningen gebouwd aan de Burgemeester Bouwmanstraat en om dit perceel op te hogen is er grond nodig. Grond dat wordt afgegraven aan de Schoolstraat waardoor de Slingerbosvijver waarop 's winters wordt geschaatst een stukje groter wordt en een meer vierkante vorm krijgt.
1971, december Doordat zich geen mensen aandienen om bestuurstaken over te nemen en er veel kritiek is op het gevoerde beleid, verkeerd IJsvereniging Nieuwerkerk eind '71 plotseling in een vrijwel uitzichtloze situatie. Er wordt ten leste besloten de vereniging op non-actief te stellen: er worden geen activiteiten meer ontplooid, maar de bezittingen en kasgelden blijven onder beheer.
1979, januari Schaatsliefhebbers zien begin 1979 (een strenge winter overigens) in dat het echt nodig is om de ijsvereniging nieuw leven in te blazen.
Aan de oproep wordt gehoor gegeven zo blijkt uit de notulen van deze vergadering: onder leiding van oud-voorzitter Anton van den Hoek wordt een nieuw bestuur gekozen: André van Dijke (voorzitter), Jan Folmer (secretaris), Martien Kleemans (penningmeester), Dik van Driel, Kees van de Berge, P.(iet?) van Klinken en Krijn van Klinken. Er blijkt nog F 729,32 in kas te zijn en verder is er de beschikking over 4 lichtbakken, 1 stopwatch en 1 sneeuwschuiver.
1979, november Het nieuwe bestuur is bijzonder actief en heeft duidelijke ambities: de schaatsmogelijkheden op Nieuwerkerk moeten worden verbeterd. In november 1979 stelt raadslid Johan Schiettekatte tijdens de gemeenteraadsvergadering van de gemeente Duiveland zelfs de aanleg van een nieuwe ijsbaan op het oude voetbalveld aan de orde. Daar zal het echter niet van komen, want op die locatie verschijnt later 'Steenzwaenshof".
1980, januari Begin 1980 wordt er volop geschaatst en van alles georganiseerd rond de ijsbaan op de vijver van het Slingerbos. Wekenlang kan men schaatsen, jong en oud geniet er van. Maar tevreden over de ijsbaan is het bestuur allerminst.
1996, december De ijsvereniging blijft iedere ijswinter de ijsbaan verzorgen en is goed georganiseerd. Maar jaloers wordt gekeken naar de ijsbanen in Ouwerkerk, Zierikzee en Dreischor. Iedere keer weer kan men daar dagen eerder en dus vaker en langer schaatsen dan op Nieuwerkerk. Met name de eenden die de vijver aan het Slingerbos bevolken zijn daar debet aan. Martien Kleemans verteld er in de Zierikzeesche Nieuwsbode van 27 december 1996 wat over.
2003-2005 In de winter van 2002-2003 kan er (opnieuw) niet worden geschaatst op de vijver in het Slingerbos. Terwijl dit in de omliggende dorpen wel kan. Voor de ijsvereniging is het aanleiding om nu eens echt te proberen om een eigen ijsbaan aan te leggen elders in het dorp. Als locatie heeft men het volkstuinencomplex tussen Unastraat, Rijksweg en Stationsstraat op het oog. Veel tuintjes zijn niet in gebruik en liggen verspreid over het terrein. Wanneer de in gebruik zijnde tuinen worden geclusterd kan er ruimte ontstaan voor een ruime ijsbaan. Het bestuur van de ijsvereniging, dat dan bestaat uit Martien Kleemans, Gerrit Brouwer, Jan de Bruine, Peter van der Cingel en Sam Flikweert, maakt er serieus werk van. De dorpsraad, de gemeente Schouwen-Duiveland en de inwoners van Nieuwerkerk blijken positief te staan tegenover het idee, dat is uitgewerkt in het "Plan IJsbaan Nieuwerkerk". Het levert veel nieuwe leden op: de vereniging groeit van 340 naar 850 leden en er komen meer dan 100 donateurs bij. Huur van het terrein blijkt inderdaad mogelijk, maar het bestemmingsplan en de begrote kosten voor de aanleg vormen flinke opstakels die de verwezenlijking van het plan onuitvoerbaar lijken te maken. Een idee van de dorpsgenoten Rianne van Damme en Toine Aben zorgt onverwachts toch voor een uitkomst.
2006
2007
2009
2011
2012